Hotels positioneren zich steeds vaker – en beter – als zijnde milieubewust en in sommige gevallen zelfs al als energieneutraal. Welke rekenmodellen de marketingafdelingen daarvoor gebruiken, weten wij niet. Wat wij wel weten? Dat in het gemiddelde hotel bijna vijftig procent van de milieubelasting uit elektriciteit komt.
De Milieubarometer (zie ook milieubarometer.nl, red.) biedt inzicht in alle factoren die meewegen in de belasting op het milieu door een hotel. Aan het onderzoek hebben ruim twintig hotels deelgenomen. Uit de aangeleverde gegevens kunnen we vervolgens interessante data halen, die we graag met u delen.
Elektriciteit als grote boosdoener
De grootste boosdoener is elektriciteit (46 procent). Natuurlijk, de lampen moeten blijven branden, maar lang niet altijd. Sensoren en LED verlichting zijn technische hulpmiddelen die het elektriciteitsverbruik naar beneden kunnen halen. Op een goede tweede plaats vinden we brandstof en warmte, met 35 procent. Wanneer we de impact van de twee grootste boosdoeners op de milieubelasting optellen, komen we dus op 81 procent. Het is dus van het grootste belang om die twee factoren eens onder de loep te nemen.
Wat rest er dan nog? Bedrijfsafval komt met ruim 7 procent op een derde plaats, maar de combinatie van woon-werkverkeer (6,4 procent) en zakelijk verkeer (1,5 procent) komt opgeteld nog net hoger uit, met in totaal 7,9 procent. Wellicht is op de fiets naar het hotel of een afspraak via een Skype-verbinding maken, niet eens zo’n slecht idee.
Afvalscheiding blijkt in hotels nog niet altijd goed geregeld. Het hotel met de ‘slechtste’ score wist slechts 8 procent van het afval te scheiden. Gemiddeld wordt in hotels 51 procent van het afval gescheiden. Ook daar is winst te behalen.
Grote verschillen tussen hotels
Opvallend is dat per vloeroppervlak een onzuinig hotel drie keer zo veel energie gebruikt als een zuinig hotel. Per gastnacht verbruikt het onzuinige hotel wel zes keer zo veel energie. Voor het waterverbruik is het verschil nog groter: wel een factor tien. Volgens gegevens gepubliceerd in de benchmark energieverbruik utiliteitsgebouwen en industriële sectoren ligt de intensiteit van het energieverbruik (gas plus elektriciteit) in hotels op 330 kWh/m2. Dat is hoger dan vrijwel alle soorten gebouwen in andere sectoren, maar binnen de horeca het laagste. Cafés en restaurants scoren slechter, maar dat is eenvoudig verklaarbaar.
Hogere bezettingsgraad helpt…
Willemien Troelstra, verantwoordelijk voor dit onderzoek, licht enkele bevindingen toe. “De bezettingsgraad heeft veel invloed op de score per gast. Een hogere bezetting is beter voor je score, want ook als er minder gasten verblijven in je hotel blijft bijvoorbeeld de lobby verwarmd. De scores voor kantoren en hotels zijn bijna identiek, grote verschillen zie ik niet, en dat terwijl een hotel 24/7 operationeel is en een kantoorpand niet. Natuurlijk verblijven hotelgasten ook niet de gehele dag op de kamer, dat heeft ook invloed.”
Hoe verklaart Willemien de verschillen tussen de hotels? “In de praktijk hebben hotels met veel m2 per gast en luxevoorzieningen zoals wellness een hoog verbruik. Vooral het verschil in luxe en voorzieningen die standaard ‘aanstaan’ maar niet steeds gebruikt worden tikken aan op de rekening. De mate van koeling en de koeltechniek heeft ook veel invloed. Ook hier zien we dat luxehotels meer energie verbruiken, kleine familiehotels hebben immers vaak geen airco. Een keten zoals Stayokay komt per bezoeker goed uit de bus omdat ze minder vierkante meters per gast hebben en geen bad op de kamer. De trend is dat het elektriciteitsgebruik omhoog gaat en het gasgebruik omlaag, onder andere doordatwarmte-koudeopslag in opkomst is.”
Ieder hotel kan met de Milieubarometer zelf bepalen waar zijn grootste milieubelasting ligt en zich vergelijken met het gemiddelde hotel en de hoogste en laagste scores.
Hoe maak je je hotel energiezuinig(er)?
In het in aanbouw zijnde U Parkhotel in Enschede heeft Pim van het Reve de handen vol aan zijn opdracht, het energiezuinig maken van het hotel. Hij deed er zijn afstudeeronderzoek, maar heeft inmiddels een mooie baan in het hotel. “Natuurlijk is er een groot verschil tussen het energiezuinig maken van een bestaand of nieuw hotel”, aldus Pim. “Bij een nieuw hotel kun je vooraf analyses laten doen en bij de bouw rekening houden met bepaalde factoren. Toch zijn er ook zaken die in ieder hotel, al dan niet gefaseerd, in te voeren zijn. Denk daarbij aan LED verlichting en keycardsystemen die het licht enkel aanschakelen wanneer de gast op de kamer is.”
“Natuurlijk kun je je ook afvragen hoe energiezuinig je bezig bent als je alle oude verlichting uit je hotel sloopt en vervangt door LED verlichting. Dat kan ook gefaseerd. Circulariteit is ook een trend. Het staat haaks op de ‘oude’ economie van kopen, gebruiken en weggooien. De producten van nu zijn de grondstoffen voor later, zoals bij het koffiedik dat bij ons wordt gebruikt om oesterzwammen op te kweken. En dan kun je als hotel ook duurzame energie opwekken, bijvoorbeeld door middel van zonnepanelen. Dit zijn enkele open deuren en waarschijnlijk bij de meeste hoteliers wel bekend, maar uiteindelijk is bewustwording bij je personeel een vereiste om je project te doen slagen.”
Benchmarks
Inderdaad, uw eigen personeel verbruikt onnodig energie wanneer er geen bewustwording wordt gecreëerd. “Je kunt als hotelier benchmarks opstellen en gaan registreren wat er gebeurt. Kijk eens naar de vergaderzalen, staat daar de airco onnodig aan? Of zet de nachtportier de airco steeds aan om wat verkoeling te krijgen? Training en voorlichting zijn belangrijk om een verandering te bewerkstelligen, maar beloningen werken vaak nog beter. In Twente is er bijvoorbeeld een app vanuit Twente Mobiel die teams motiveert om per fiets naar het werk te gaan. Je spaart punten met de app, waarmee je bijvoorbeeld teamuitjes kunt bekostigen, en het stoplicht springt voor jou soms eerder op groen. Dat soort beloningen werken. Maar ja, hoe ga je om met mensen die van verder weg komen? En het goede voorbeeld geven is ook essentieel. Als je als general manager structureel met de auto komt, terwijl je om de hoek woont, dan ziet het personeel dat ook.”
Papier
We hebben elektriciteit en mobiliteit deels al behandeld, maar er zijn nog andere zaken die niet zozeer een hoge energie- maar wel een hoge milieubelasting opleveren. “Papier bijvoorbeeld. Vooral front office en directie maken zich schuldig aan onnodig veel printen. Verandering gaat niet vanzelf, er zijn werknemers die al dertig jaar lang reserveringen uitprinten. Zij zijn bang dat er iets misgaat als ze dat niet meer doen. Er zijn ook hotels die dagelijks wel vijftig registratiebriefjes in laten vullen door gasten. Waarom geef je ze niet een tablet om de gegevens op in te voeren? Of er zijn hotelwerknemers die de bezetting wel drie keer per dag uitprinten. Is dat wel nodig? Maak mensen bewust van hun gedrag, maar geef zelf het goede voorbeeld. Bij de keuze voor leveranciers hebben we ook de luxe gehad om met een schone lei te kunnen beginnen. Daarbij hebben we ook nadrukkelijk gekeken naar de ecologische footprint. We zitten in Twente. Is het dan wel bewust om biologisch bier uit Limburg te halen? We hebben goed gekeken naar lokale leveranciers en de mate van duurzaamheid binnen de organisatie. Het is me overigens wel duidelijk geworden dat veel bedrijven goed bezig zijn met duurzaamheid; ga je daarin niet mee, dan wordt de toekomst wel erg onzeker voor je”, aldus Pim.
Dan zijn er nog andere zaken waarop bespaard kan worden, zoals water. Maar op de badkamer is het gevaarlijk om daar teveel concessies te doen, vertelt Pim. “Je kunt wel minder water door een douchekop laten stromen, maar weegt dit dan wel op tegen de nadelen voor de gast? De shampoo moet wel goed uit het haar gespoeld moeten worden, wanneer dat niet gebeurt, dan levert dat irritatie op. In ons hotel zijn we straks ook niet meer aangesloten op het gasnet, gas is immers ook eindig. We hebben dan wel weer het voordeel dat we aangesloten zijn op stadsverwarming. Overigens is koken op inductie ook geweldig en er bestaan ook al afzuigkappen die warmte terugwinnen. Als je energiezuinig, duurzaam en bewust wilt ondernemen, dan zijn daar heel veel mogelijkheden voor.”
Tips voor energiebesparing in hotels
Gebruik LED verlichtingssystemen in plaats van gloei-, spaar-, halogeenlampen of TL- verlichting. Hierdoor kan het elektriciteitsverbruik verlaagd worden met wel 80 procent. Door de kwaliteit van moderne LED lampen (lichtkleuren, dimbaar) is ook toepassing in sfeervolle ruimtes geen obstakel.
Pas een weersafhankelijke regeling toe, waarbij de temperatuur van het aanvoerwater van de cv-installatie wordt afgestemd op de buitentemperatuur. U kunt zo tot 10 procent besparen op uw gasrekening.
Gebruik een keycardsysteem om verlichting en airconditioning automatisch per kamer in- en uit te schakelen wanneer gasten de kamer betreden of verlaten.
Isoleer de verwarmingsleidingen en de appendages (kranen, afsluiters, etc.). Hierdoor wordt er niet onnodig warmte afgegeven. Deze maatregel verdient zich doorgaans binnen een jaar terug.
Gebruik thermostatische radiatorkranen of ruimtethermostaten met een timerfunctie. Op deze manier kan per ruimte en tijdstip de temperatuur geregeld worden. U bespaart hierdoor structureel op stookkosten.
volg @go2led