En toen ging het licht uit. Wie over een paar dagen ’s nachts over de A6 in Flevoland rijdt, rijdt in het donker. De lantaarnpalen schijnen niet meer. Rijkswaterstaat bezuinigt door de verlichting van snelwegen te beperken. Vier vragen en antwoorden.
Vanaf volgend jaar doven de lichten op nog veel meer plekken dan alleen op de A6 in Flevoland. Rijkswaterstaat moet tot 2020 1,6 miljard euro bezuinigen en stopt daarom deels met het verlichten van snelwegen buiten spitsuren. Gevaarlijke knooppunten en bochten worden zoveel mogelijk ontzien. Tunnels ook.
1. Staat de lantaarnpaal straks voor niets langs de rijksweg?
Tussen 21.00 en 5.00 uur wel, zegt Rijkswaterstaat, en dat is helemaal niet erg. “We doen heus niet lukraak op alle snelwegen de lichten uit”, aldus een woordvoerder. In provincies waar al weinig verlichting is, zoals Zeeland, zal bijna niets uitgaan. In andere provincies dooft gemiddeld “30 tot 40 procent” van de snelweglichten. In maart 2013 wordt belist welke snelwegen het zonder verlichting moeten doen.
In buurlanden hebben ze er al ervaring mee. In Frankrijk en Duitsland staan aanmerkelijk minder lantaarnpalen langs de snelweg dan in Nederland. Vlaanderen deed vorig jaar het licht uit op de helft van alle snelwegen. Ook in Oost-Nederland schijnt 90 procent van de snelweglampen ’s nachts niet.
De ANWB noemt de lantaarnpaal langs de rijksweg “een verworvenheid” voor de automobilist en “een pre” voor de verkeersveiligheid. “Door deze maatregel wordt het onveiliger op de snelweg, zou je zeggen”, aldus een woordvoerder.
2. Vallen er meer verkeersslachtoffers op donkere snelwegen?
Wanneer je álle lichten op de snelweg zou uitzetten, stijgt het aantal dodelijke slachtoffers met 4 procent. Dat blijkt volgens hoogleraar transportbeleid Bert van Wee van de TU Delft uit meerdere buitenlandse studies. Als het doven van de lichten wordt beperkt tot rustige, rechte stukken snelweg, zijn de effecten op de veiligheid volgens Van Wee gering. Onderzoek van Rijkswaterstaat bevestigt dit.
In Nederland vallen jaarlijks twaalf verkeersdoden op snelwegen waar ’s nachts de lichten branden. Als de besparing van Rijkswaterstaat doorgaat, vallen er gemiddeld 12,3 verkeersdoden. Er komt dus iedere drie jaar één extra verkeersdode bij. Het aantal ernstig gewonde verkeersslachtoffers zal oplopen van 84 naar 86 per jaar als de lichten uitgaan.
3. Is dat acceptabel, iets meer verkeersdoden en -gewonden?
Hoogleraar Van Wee spreekt van “verdedigbare aantallen”. “Ik snap dat Rijkswaterstaat in tijden van begrotingstekorten de lichten uitzet – als men dit tenminste beperkt houdt tot plekken en tijdstippen waarop weinig verkeer is.”
Het Platform Lichthinder, een belangenorganisatie die strijdt voor minder licht, juicht het idee van Rijkswaterstaat om een andere reden toe. “De duisternis is haast niet meer te vinden in Nederland”, zegt een woordvoerder. Snelwegverlichting tast volgens het platform het omliggende landschap aan. Dat zou voor dieren funest zijn. De woordvoerder wijst erop dat er steeds minder nachtvlinders in Nederland rondvliegen. “Die lichtpalen verstoren het evenwicht in de natuur.”
4. En wat gebeurt er met de gedoofde lantaarnpalen?
“Laat ze maar staan”, zegt Van Wee. “Ze staan alleen ’s nachts uit. In de vroege morgen is het ook nog donker – en druk op de weg. Dan komen ze nog goed van pas.” De ANWB heeft een andere oplossing. “Draai er een ledlampje in”, suggereert een woordvoerder. “Thuis zijn we al zover dat we onze gloeilampen aan de wilgen hangen. Waarom dan niet langs de snelweg? Ledverlichting is een stuk goedkoper en de technieken zijn er.”
De bond gaat de komende weken in gesprek met het ministerie over alternatieven. Voorlopig houdt Rijkswaterstaat vast aan zijn plannen, laat een woordvoerder weten. “Het is nu eenmaal een feit dat er 1,6 miljard bezuinigd moet worden. Dat is vervelend – hoe dan ook.”
volg @go2led